Il cumün da Scuol less realisar in cooperaziun cul cumün da vaschins Scuol, la EE Energia Engiadina e las Ouvras Electricas d'Engiadina SA ün implant fotovoltaic grond a Sur Bos-cha illa regiun dal territori da skis Motta Naluns (verer chaistina). Cul proget lessan ils partenaris prestar üna contribuziun per cuvernar la mancanza da forza d'inviern e cunter il s-chodamaint dal clima. Per pudair profitar da las indemnisaziuns da la Confederaziun a reguard l'uschedit «Solar Express» faja prescha da pudair instradar il proget bainbod. Il cumün da vaschins sco propritari dal terrain decida illa radunanza da quista saira a reguard il dret da fabrica. La populaziun da Scuol decida als 24 settember davart l'acconsentimaint da la vart dal cumün politic sco lö pertoc e sco possessur da terrain.

Plüssas chartas da lectuors criticas invers il proget Scuol Solar sun gnüdas publichadas illa «Posta Ladina» dürant las ultimas duos eivnas. Critichadas vegnan las dimensiuns, l'andamaint dal cumün politic, mo eir cuosts e l'otezza dals fits.

Cifras chi nu sun güstas

Chasper Alexander Felix es parsura da la società simpla. Quella es respunsabla per elavurar e preparar la documainta pella dumonda da fabrica. La Scuol Solar nun ha fin uossa reagi sülLas chartas da lectuors. In vista a las votumaziuns less Felix pero commentar tschertas pretaisas e cifras chi nu correspuondan a la realtà. «Il model dad indemnisaziun previs pel proget es üna construcziun chi nun es a prüma vista uschè simpla da chapir», conceda'l. I's stopcha s'occupar in detagl dal model per incleger ils mecanissems. «Schi's piccla oura be üna o tschella cifra sainza resguardar il context daja ün purtret sbaglià da l‘indemnisaziun effectiva», disch el. La critica cha'l fit solar saja massa bass o cha'l terrain vegna vendü massa bunmarchà nu lascha Felix valair uschea. «Nus vain provà dad elavurar ün model uschè equilibrà sco pussibel». I's possa adüna pretender daplü, la dumonda saja che effet cha quai haja plü tard sül predsch da vendita e scha quel es lura amo concurrenzabel sül marchà.

Differents möds da profitar

Pro'l cumün vegnan ils raps inavo in differents möds: Üna jada sur il fit da terrain minimal, sur l'indemnisaziun pella prestaziun installada obain sur l'indemnisaziun colliada culla producziun da forza chi garantischa ün import per kilowatt ura. Decisiv es adüna la varianta da la quala resulta l'import il plü ot. L'import per kilowatt ura es dependent dal predsch da vendita. «Scha'l predsch da vendita es plü ot co'ls cuosts da producziun s‘augmaintan ils 0,75 raps in möd linear fin sün 1,5 raps», declera il parsura.

Il proget sto esser rentabel

Ün'ulteriura critica concerna las investiziuns otas. «Id es ün grond import chi'd es dad amortisar, ma l'amortisaziun vain fatta cun vender forza electrica», declera Felix. Scha'ls cuosts da producziun sun uschè ots cha la vendita sül marchà nu maina inavo l'import, lura nu‘s poja fabrichar l'implant. La rentabiltà saja bainschi gnüda caculada. «Pel mumaint vaina però be üna calculaziun fich groba dals cuosts, la calculaziun detagliada decisiva pella rentabiltà pudaina preschantar pür d'inviern. Scha la rentabilità nun es sgürada, lura nu daja ingüna fabrica». Pel mumaint vaja be pel dret da fabrica pel implant solar.

Las pretaisas dals skeptikers da surlavurar amo üna jada il proget nu sun tenor Felix realisticas. «Schi's voul trar a nüz la pussibiltà da retrar raps dal pot da subvenziuns federalas, lura nun esa ingün temp da star a reponderar e büttar tuot suotsura». E sainza las subvenziuns nun esa pussibel da realisar ün implant solar plü grond.

Ün perimeter per pudair schonglar

Las dimensiuns dal proget Scuol Solar vegnan adüna darcheu critichadas. Partida d'eira la societa simpla dad üna grondezza da 35 ha, ma davo avair fat conguals cun oters progets fotovoltaics sun ils respunsabels gnüts a la conclusiun cha la rentabiltà nu füss datta cun quella surfatscha. «Cun progetar plü in detagl vaina constatà cha per avair üna tscherta producziun as stopcha ingrondir la surfatscha», spiega Felix. Implü es gnü defini ün perimeter pella examinaziun da compatibiltà ambientala. Pür a man dals resultats da quista saraja cler che surfatschas chi pon gnir dovradas.

«Nus vain progetà la surfatscha maximala per avair ün perimeter grond avuonda per pudair schonglar. Gnir plü pitschen po il proget adüna amo», disch Felix. A la fin finala as haja però cuosts fixs per fabrichar limplant, per exaimpel l'access, il trassè da cabel fin giò'n val o la pendiculara da transport temporara. Plü grond cha l'implant es e main relevants cha'ls cuosts fixs dvaintan pella rentabiltà.

Text: Fadrina Hofmann